NARSİST KİŞİLİK BOZUKLUĞU ÖZELLİKLERİ
Narsistik kişilik bozukluğunun temel kliniksel özellikleri;
- Büyüklenmecilik,
- Kendine aşırı bağlılık,
- Takdir ve onay elde etmek için ötekinin peşinde koşulmasına rağmen başkalarına yönelik ilgisizlik
- Empati yoksunluğu
Narsistik kişilik bozukluğu gösteren bir kişi, tüm yaptıklarında mükemmellik aramak, zenginlik, güç ve güzellik elde etmeye çalışmak ve onun büyüklenmeciliğini aynalayarak ona hayran olacak başkalarını bulmak için sonsuz bir motivasyona sahip gibidir.
Bu savunmacı görünüş altında bir boşluk hissi durumu ve yoğun kıskançlığın tasallut ettiği bir öfke vardır.
Narsistik bozuklukta üç işlev düzeyi ayırt edilebilir:
(a) Yetenek veya beceriden dolayı elde edilen başarıyla birlikte etkili yüzeysel bir uyum. Böylesi hastalar, nevrotik semptomlar, cinsel sıkıntı veya nesne ilişkilerindeki sıkıntı nedeniyle psikoterapiye gelirler.
(b) Genellikle nevrotik semptomlar ve/veya cinsel sorunlarla beraber, nesne ilişkilerinde şiddetli sıkıntıları olan hastalar.
(c) Ego zayıflığı olup bir borderline düzeyinde işlevsel olanlar.
Narsistik ve Borderline Kişilik Bozuklukları Meissner, narsistik bozukluğun dört kliniksel türünü betimlemektedir:
1. Fallik-narsistik
2. Nobel-ödülü Narsistik’i
3. Manipüle edici veya psikopatik
4. Muhtaç, yapışkan ve talepkar
Bu listeye benim ‘tedirgin narsist’ dediğim tür de eklenmelidir. Kuramsal bir anlamda tüm narsistler tedirgin narsistler olduğu halde, sadece terapide daha sonra büyüklenmeci kendiliğin en ayrıntılı fantezilerini açığa çıkarmak için, kendilerini ürkek, utangaç, duygularını dışa vurmayan (eylem koymayan)
Narsistik Kişilik Özelliklerinin İlişkilere Etkisi
Araştırmalara göre, narsistik kişilik özellikleri ve özellikle kırılgan narsisizm, bireylerin affetme eğilimleri üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. Bu durum, narsistik eğilimleri yüksek olan bireylerin, hatalarını ya da başkalarının kusurlarını affetmede daha zorlandıklarını göstermektedir. Narsistler, empati yoksunluğu ve kendilerini aşırı yüceltme eğilimleri nedeniyle derin ve sağlıklı ilişki kurmakta güçlük çekebilmektedir. Bu nedenle, narsistlerle yaşanan ilişkilerde sürekli bir öfke, kırgınlık ve anlaşmazlık ortamı oluşabilir.
Bağlanma Stilleri ve Affetmenin Rolü
İnsanların ilişkilerinde sergiledikleri bağlanma stilleri, affetme becerileri üzerinde belirleyici bir etkiye sahiptir. Araştırma bulgularına göre:
-
Güvenli Bağlanma: Güvenli bağlanma stiline sahip bireyler, ilişkilerinde daha yakınlık ve samimiyet kurabilmekte, dolayısıyla hataları affetme konusunda daha istekli olmaktadırlar. Bu durum, sağlıklı iletişim ve duygusal dayanışma açısından oldukça olumlu sonuçlar doğurur.
-
Kaygılı Bağlanma: Öte yandan, kaygılı bağlanma stiline sahip bireyler ise ilişkilerinde sürekli bir güvensizlik ve endişe yaşamakta, bu durum da affetme sürecini olumsuz yönde etkilemektedir. Kaygılı bağlanma, narsistik eğilimlerin yarattığı olumsuzlukları artırarak, affetmeyi zorlaştırabilir.
Bu bağlamda, narsistik kişilik özelliklerinin affetme üzerindeki olumsuz etkisi, bağlanma stilleri aracılığıyla kısmen açıklanabilmektedir. Güvenli bağlanma, narsistlerle yaşanan ilişkilerde barışı ve uzlaşmayı kolaylaştırırken, kaygılı bağlanma ise çatışma ve kırgınlıkların artmasına neden olmaktadır.
Narsistlerle İlişki Yaşamanın Zorlukları
Narsistlerle kurulan ilişkilerde, bireylerin karşılaştığı temel zorluklardan bazıları şunlardır:
Empati Eksikliği: Narsistlerin empati yoksunluğu, karşı tarafın duygularının göz ardı edilmesine neden olabilir. Bu durum, ilişkinin derinleşmesini engeller ve sürekli bir yalnızlık hissi yaratabilir.
Affetme Güçlüğü: Narsistik eğilimler, hem kişinin kendini affetme hem de başkalarını affetme süreçlerini olumsuz etkiler. Bu durum, ilişki içerisinde sürekli tekrarlayan kırgınlıklar ve bağışlama güçlüğü ile sonuçlanır.
Duygusal Dalgalanmalar: Hem narsist bireyin aşırı kendine odaklılığı hem de karşı tarafın sürekli bir güven arayışı, ilişkide sürekli duygusal dalgalanmalara ve çatışmalara yol açar.
Narsistlerle Başa Çıkma ve İyileşme Yolları
Narsistlerle ilişki yaşamak, çoğu zaman zorlu olsa da, aşağıdaki öneriler bu süreçte yardımcı olabilir:
Sınırları Belirleyin: İlişkide kişisel sınırlarınızı netleştirin. Kendi duygusal ve psikolojik sağlığınızı korumak adına neyin kabul edilebilir neyin edilemez olduğunu belirlemek önemlidir.
Profesyonel Destek Alın: Terapistler ve danışmanlar, narsistlerle ilişkide yaşanan sorunların üstesinden gelmede size rehberlik edebilir. Özellikle bağlanma stilleri ve affetme süreçleri üzerinde çalışmak, iyileşme sürecine katkı sağlar.
Kendi Kendinize Odaklanın: Kendi duygusal ihtiyaçlarınızı ve iyilik halinizi öncelik haline getirin. Kendinizi sevmek, narsistlerle ilişkide yaşanan olumsuzluklara karşı koruyucu bir faktördür.
Gerçekçi Beklentiler Oluşturun: Narsist bireylerle kurulan ilişkilerde, karşı tarafın değişimini beklemek yerine, kendinizi nasıl koruyabileceğinizi ve sağlıklı bir iletişim modeli kurabileceğinizi düşünün.
Narsistik kişilik özelliklerine sahip bireylerle yaşanan ilişkiler, affetme süreçleri ve bağlanma stilleri üzerinden incelendiğinde, narsistlerin empati yoksunluğu ve kendini ön planda tutmaları nedeniyle ciddi zorluklar barındırdığı görülmektedir. Ancak, güvenli bağlanma stillerini benimsemek ve kişisel sınırları korumak, bu zorlukların üstesinden gelmede önemli rol oynayabilir. Narsistlerle ilişki yaşamak, her zaman kolay olmasa da, bilinçli adımlar ve profesyonel destek ile daha sağlıklı bir iletişim ortamı oluşturmak mümkündür.
Bu makale, bilimsel bulgulara dayalı olarak, narsistlerle yaşanan ilişkilerin dinamiklerini anlamak ve bu zorluklarla başa çıkmak isteyen bireyler için yol gösterici niteliktedir. Unutmayın, her ilişki farklıdır ve sağlığınızı korumak her şeyden önce gelir.
Narsist Erkek: Özelliklerin Genel Bakışı
-
Büyüklük ve Kendini Önemseme:
Narsist erkekler, genellikle abartılı bir kendini önemseme ve başarılarını olduğundan daha büyük gösterme eğilimindedir. Sürekli övgü beklerler ve kendilerini büyük görseler de, elde ettikleri başarılar bu algıyı desteklemeyebilir. -
Övgüye İhtiyaç:
Sürekli övgüye ve onaylanmaya ihtiyaç duyarlar. Dikkat odağı olmak onlar için çok önemlidir; ihmal edildiklerini veya eleştiriye maruz kaldıklarını hissettiklerinde ise yoğun sıkıntı veya öfke yaşayabilirler. -
Empati Eksikliği:
Belirgin bir empati eksikliği, narsist erkeklerin en önemli özelliklerinden biridir. Bu durum, onların başkalarının duygularını anlamalarını veya önemsemelerini zorlaştırır, dolayısıyla derin ve gerçek ilişkiler kurmalarını engeller. -
Manipülatif ve Sömürücü Davranışlar:
Kendi çıkarlarına ulaşmak için cazibe ve manipülasyon tekniklerini kullanabilirler. Başkalarını sömürmekte tereddüt etmezler ve bu davranışlarının sonuçları konusunda pek az pişmanlık duyabilirler. -
Kibir ve Kıskançlık:
Genellikle kibirli bir tutum sergilerler ve başkalarına karşı kıskançlık besleyebilirler veya başkalarının kendilerine kıskançlık duyduğuna inanabilirler. Bu üstünlük hissi, anlamlı kişilerarası bağlantıları zorlaştırır. -
Kırılgan Benlik Saygısı ve Eleştiriye Aşırı Duyarlılık:
Dışa yansıttıkları özgüvene rağmen, benlik saygıları oldukça kırılgandır. Eleştiriye karşı aşırı duyarlı olup, bu durum karşısında savunmacı ya da saldırgan tepkiler verebilirler. -
Yüzeysel Çekicilik:
İlk bakışta oldukça çekici ve karizmatik görünebilirler. Ancak bu çekicilik, genellikle altta yatan güvensizlikleri ve sürekli onaylanma ihtiyacını gizlemek amacıyla sergilenir.
Cinsellikte Narsist Davranış Kalıpları:
Güç ve Kontrol Arayışı: Narsist bireyler, cinsel ilişkilerde güç, kontrol ve statü elde etmeyi amaçlayabilirler. Bu durum, partner üzerinde hakimiyet kurma çabalarını da beraberinde getirebilir.
Cinsel Çekiciliğin Aşırı Vurgulanması: Rusça kaynaklarda, narsist bireylerin cinsel çekiciliklerini ön planda tutma ve bunu sosyal statü kazanma aracı olarak kullanma eğiliminde oldukları belirtilmektedir.
Empati Eksikliğinin Etkisi: Cinsel ilişkilerde partnerin ihtiyaç ve duygularını göz ardı eden, yalnızca kendi arzularını tatmin etmeye yönelik davranışlar, narsist kişilik bozukluğu olan bireylerde sıkça gözlemlenmektedir.
Kaynaklar:
Ivanov, A. (2015). Нарциссизм и сексуальность: психопатология межличностных отношений. Moscow: Piter Publishing.
Petrova, E., & Sidorov, D. (2018). Нарциссизм в сексуальных отношениях: анализ и перспективы терапии. Journal «Психология и здоровье», 10(2), 45-59.
Kuznetsov, V. (2012). Психология нарциссизма. Санкт-Петербург: Издательство «Академическая книга».
Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2009). The Narcissism Epidemic: Living in the Age of Entitlement. Free Press.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). American Psychiatric Publishing.
Foster, C. (2008). The Narcissistic Woman: The Legend, the Reality, and the Trauma of Loving a Narcissist. Crown Publishers.